Yeni Başlangıçlar: İyi Bir Kariyer Planlaması İçin İpuçları

İyi bir kariyeri planlamak, bir kariyeri iyi planlamak… Hepimizin aklındaki o endişe! Bir yandan çok beylik tavsiyeler duyacağınız, öte yandan çoğu uyarıyı veya tavsiyeyi kendiniz denemeden anlamına tamamen varamayacağınız bir konu. Her şeyden önce kariyeri ancak o kariyeri yapan kişi çizebilir, bunu bilmek gerek. Evet, pek çok dış faktör vardır. Evet sizden tecrübeliler veya alanı sizden daha iyi görebilenler olacaktır. Ancak o kariyer yolunda yürüyecek olan sizsiniz ve başkası için doğru olan, sizin için yanlış olabilir. Bunu bilerek yola çıkmak gerekiyor. Bu yazı daha ziyade henüz üniversitede olanlar için hazırlandı. Çünkü üniversite öncesi kariyer seçimi demek, aslında meslek seçimi demek. 

Belki de her şeyin başında kendini tanımak yatıyor. İlgi alanlarınız neler? Güçlü ve zayıf yanlarınızı biliyor musunuz? Bunlar birbiriyle örtüşüyor mu? Tam örtüşmüyorsa, kendinizi o konularda geliştirebilir misiniz? Bunları bilmek için insanın kendini gerçekten tanımaya zaman ayırması gerekiyor. Bu da yalnızca hayali senaryoları düşünerek değil, olabildiğince çok şeyi yaşayarak ve deneyimleyerek elde edilebilecek bir şey. Yani öğrenciyken farklı part-time işlerde çalışmak, imkanlar dahilinde çeşitli ortamları görmek, bu ortamlarda karşılaşacağınız farklı durumlara karşı tepkinizi ölçmek belki de kendinize yapabileceğiniz en büyük yatırımlardan biri. Evet, mesleğinizde çok işinize yarayacak o bilgisayar programını öğrenmek için kursa gitmekten bile önemli.

Kendini tanımak, öyle olup biten bir süreç değil. Aksine, insan yapısı gibi değişken bir süreç. Herhalde ancak lisans eğitiminizin ikinci yarısına geldiğinizde kendiniz hakkında gerçekçi bir fikre sahip olmaya başlarsınız. Bu noktada mesleğinizde hangi yönlere sapabileceğinizle ilgili birkaç ihtimal oluşmuş olmalı. Aileniz ya da sizi çok iyi tanıyan dostunuz, seçtiğiniz yolla ilgili “bunun sana göre olduğundan emin misin?” diye soruyorsa, belki de planlarınızı gözden geçirmekte fayda vardır. Ama eğer kendinizden çok eminseniz kimsenin sorgulaması sizi caydırmasın.

Peki kariyer planlamak tamamen kendinizi tanımak ve kalbinizin sesini dinleyerek hedef belirlemekten mi ibaret? Tabii ki hayır. İş dünyasıyla ilgili sıkı bir araştırma da yapmak gerekiyor. Mesleğiniz nereye gidiyor? Hangi alt uzmanlık alanlarını daha parlak bir gelecek bekliyor? Mesleğinizin yapay zekâ ve makine öğrenmesi gibi geleceğin önemli gelişmelerine nasıl adapte olması bekleniyor? Seçmeyi düşündüğünüz meslekle ilgili güncel bilgi kanallarını takip etmek, farklı alanlardan mezunları veya meslek insanlarını dinlemek, konferansları iyi değerlendirip soru sormak kariyer planınızı çizerken önemli veriler sağlayacaktır. Sonuç olarak kendini tanımak ve iyi bir alan araştırması yapmak, kariyer planlaması için en temel iki adım.

Kariyer planımızı çizdikten sonra, gerekli teknik bilgi ve becerileri geliştirmemizin gerekliliği konusunda uzun uzun konuşmamıza gerek var mı?

Öğrenci de olsanız karşınıza ne zaman bir fırsat çıkacağını bilemezsiniz. Birisi talep ettiğinde vakit kaybetmeden CV’nizi göndermek isteyebilirsiniz. Bunun için şık, zarif ve zamansız, eskimeyecek bir tasarım seçip Canva gibi bir platformda CV’nizi hazırlamak işinizi kolaylaştıracaktır.

Tabii burada iş avından bahsediyoruz. Öğrenciyken bile her masada olmak önemli! İş bulabileceğiniz her platformda bulunmak, bu sitelerde de CV’nizi güncel tutmak, başvurmayacaksanız bile iş ilanlarını takip etmek, kariyer ve meslek günlerine ya da benzeri özel etkinliklere katılmak yakın gelecekte iş ararken sektörün sizden beklentilerini anlamanızı sağlayacaktır. Sektörünüzde işe alımların nasıl yapıldığını öğrenin (bazı büyük şirketler çok aşamalı sınavlar, mülakatlar ve değerlendirmelerden geçirerek işe alım yapıyor olabilir). Mülakatlarda sizleri neler beklediğini öğrenin, mülakat becerilerinizi geliştirin ve kendinizi iyi ifade etmenin yollarını öğrenin.

Her masada olun derken, sadece konuşulanları dinleyip kalkmayacaksınız elbette. Meslek profesyonelleriyle dolu etkinliklerde daha öğrenciyken bile önemli isimlerle tanışma imkânınız olacaktır. Mesleğinizin önde gelen bir figürüyle tanışmak ve CV’nizi bir şekilde ona ulaştırmak ne kadar da heyecan verici! Linkedin gibi profesyonel platformlar ve Instagram gibi kişisel sosyal medya hesaplarınız da mesleki ağınızı kurmanıza yardımcı olacaktır. (Sizinle ilgili daha kişisel fikir edinmek için sosyal medya hesaplarınıza hemen bir göz atılıyor, bilin isterim.) Özellikle çoğu görsel sektörde portfolyo talep etmeye bile gerek kalmadan Instagram profiline bakmak temel bir fikir edinmeyi sağlıyor.

Tüm bu sosyalleşmelerde ne kadar çok bağlantıya sahip olursanız, potansiyeliniz ve imkanlarınız da o kadar artar, kendinizi gösterdiğinizde sizi izleyecek ilgilileri bulabilirsiniz. Tersi bir durumda dünyanın en güzel şovunu boş bir odaya karşı ziyan etmiş olursunuz. Networking yaparken yaşıtlarınızı da göz ardı etmeyin! Unutmayın, yaklaşık 5 yıl içerisinde sınıf arkadaşlarınız da önemli yerlerde olacak, tıpkı sizin gibi.

Evet, belli bir yaşa gelip eğitiminizde ilerlediğinizde kariyerinizle ilgili net bir düşünceniz olmalı. Ancak insanlar ve koşullar değişebiliyor. Direksiyonda siz olduğunuz sürece, kendi hayatınızı kendi ellerinizle inşa etme sürecinizde küçük de olsa yön değişikliklerine açık olun. 

Şimdiden bu yolculukta iyi şanslar!